Laparoskopi ile cerrahi müdahalede bir canlı yayın yaptınız. Bu canlı yanının önemi nedir?
2009 yılında laparoskopi yöntemi ile tek delikten rahim alınması yöntemine başladık. Daha sonrasında bu robotik cerrahi müdahalesi gelişti 2012 yılında Ege Üniversitesine kuruldu, 2013 yılının ocak ayında laparoskopi ile tek delikten rahim alınması operasyonuna başladık. Daha sonrasında bize bir teklif geldi, bir jinekoloji kongresinden cerrahi müdahaleyi canlı yayın yapmamız için bir teklif aldık. Önce Washington’da olan bu kongreye davet edildim bir konferans verdim daha sonrasında kongre bitmeden canlı yayında tek delikten rahim alınması cerrahisini gerçekleştirdik. Kongreye yaklaşık 80 ülken gelen jinekologlar bu yöntem ile çok ilgilendi. Bunun ile ilgili birçok soru sordular. Bende onlara canlı yayında gösterme şansım olacağını söyledim. Daha sonrasında gerçekten çok başarılı bir canlı yayın gerçekleştirdik. 50 dakika içerisinde ameliyatı tamamladık ve 0 kanama ile gerçekleştirdik. Mesaj ya da direk benimle iletişime geçenlerden çok taktir aldık. Bizde bununla çok gurur duyduk çünkü Türkiye’de ilk defa canlı yayında ameliyat gerçekleştirmiş olduk.
Robotik cerrahi nedir?
Cerrah bir konsola oturuyor. Robotun kollarını oturduğunuz konsoldan hareket ettiriyorsunuz ve aynı kendi elinizi kullanıyormuşsunuz gibi oluyor. En büyük avantajı 3 boyutlu şekilde ekranda çok detaylı bir şekilde görebiliyorsunuz. Daha hassas, küçük hareketleri çok büyük bir beceri ile yapmaya başladık. Daha önceden el titremesinden dolayı bu kadar iyi yapamıyorduk. Robot sayesinde el titremesi 0’a düştü. Dolayısıyla çok hassas bölgelerde çok başarılı ameliyat yapabiliyorsunuz.
Robotik ile operasyon gerçekleştirmek zor mu?
Yani robotla ameliyat yapmanız için bir eğitim almanız gerekiyor. Bugün için pek çok operasyonu gerçekleştirebiliyorsunuz. Hatta birçoğunu da oldukça kolaylaştırıyor. Normal laparoskopi dediğimiz ameliyatta biz sadece 2 boyutlu şekilde görerek ameliyat yapabiliyoruz. Bu da birtakım sıkıntılar yaratabiliyor. Fakat robotta 3 boyutlu olarak görmek avantaj sağlıyor. Birtakım şeyleri gerçekten oldukça kolaylaştırıyor.
Robot ile ameliyat hangi problemlerde kullanılabilir?
Uyguladığımız yöntem tek delik cerrahisidir. Bu yöntem insanların vücudunda ameliyat izi istememesinden esinlenerek bulunmuştur. O zaman doğal bir çukur kullanalım demişler ve bu şekilde ilerlemiş. Bu yöntem ile göbek deliğinden 2 santimlik bir kesi açılarak işlemler yapılıyor ve ameliyat bitiminde ise dikişler atılıyor, hasta iyileştikten sonra ameliyat izi göbek deliğinde kaldığı için görünmüyor. Aynı zamanda aynı yerden girilerek tekrar başka cerrahiler yapılabilir. Tek delikten bütün operasyonları yapamıyoruz yani o kadar gelişmiş değil emekleme aşamasında diyebiliriz. Miyom, çikolata kisti, rahim alınması, kanser, sarkma, idrar kaçırma gibi hastalıkların bu yolla ameliyat yapılması mümkün. Özellikle en çok yaptığımız ameliyatlardan bir tanesi yumurtalık kanalları kapalı olan bayanların kanallarını tekrar açma ameliyatıdır. Bu çok hüner gerektiren bir iş ve robot ile bunu çok güzel yapabiliyoruz.
Robot ile ameliyatın avantajları nelerdir?
En büyük avantajlarından birisi cerrahi müdahale geçiren biri ertesi gün ayağa kalkabiliyor, evine gönderebiliyoruz, daha az ağrı oluyor, daha yaz yara yeri enfeksiyon oluyor. Hastayı evde bekleyen ailesi açısından da büyük mutluluk verici, eğer hasta çalışıyorsa iş yeri sahibi de iş gücü kaybı azaldığı için oda mutlu oluyor, dolayısıyla bir sürü insan mutlu oluyor. Aynı zamanda açık ameliyatlarda karın kısmı hava ile temas ediyor, robotik ile yapılan ameliyatlarda hava ile teması pek olmadığından yapışıklık şansı daha az oluyor. Bu da daha sonrasında ameliyat gerektiren bir durum olduğunda işi kolaylaştırıyor.
Bu yöntemin riskleri var mıdır?
Tüm ameliyatların riskleri olduğu gibi robotik cerrahinin de riskleri var ama bu riskler diğer ameliyatlardan farklı değil. Örneğin anestezi aldığı için anesteziye bağlı risk, ameliyatın tipine bağlı olarak oluşabilecek risk gibi risklere neden olabiliyor. Fakat bunun dışında ayrı bir riski yok.
Robotik ile yapılan ameliyatlarda geçici de olsa bir ağrı olur mu?
Elbette her operasyondan sonra bir ağrı olabilir ama açık ameliyata göre çok belirgin olarak az bir ağrı var ve bu ağrı birkaç gün içerisinde tamamen ortadan kalkıyor.
Ameliyat olan kişi ağır kaldırma gibi durumlardan kaçınmalı mı?
Kısaca söylemek gerekirse, ertesi gün her şeyi yapabilirsiniz. Tabi ki ameliyat olunduğu için dikkat edilmesi gereken bazı şeyler var. Yan dönme, eğilme, yürüme gibi şeylerin yapılmasında bir sıkıntı yok. Çünkü çok büyük bir yara yeri yok. Bu açıdan gayet rahat şekilde günlük hareketlerini yapabilirler.
Kilolu bayanlarda bu yöntem uygulanabilir mi?
Kilolu bayanlarda açık cerrahi biraz sıkıntılara yol açabiliyor. Fakat açık cerrahinin yapılması gereken durumlar olabilir. Burada önemli olan nokta sizi ameliyat edecek doktorun hangi teknik ile iyi olduğudur. Doktorunuz açık teknik konusunda çok iyiyse size açık tekniğin uygulanması daha iyi olabilir. Fakat bizim amacımız mümkün olduğunca fazla bayanın bundan faydalanmasıdır. Kilolu hastalarda en büyük sorun yaraların iyileşmesidir. Yağ dokusundan dolayı iyileşmesi uzun zaman alıyor ve enfeksiyon riski biraz daha fazla olabiliyor. Bu yüzden kapalı ameliyat ile bu tür riskler en aza indiriliyor.
Bir miyom ameliyatı gerçekleştirildiğinde ne kadar zaman sonra hamile kalınabilir?
Bu miyomun yerine göre değişiklik gösterebilir ama benim hastalarıma tavsiyem ameliyattan sonra 3 ay korunmaları daha sonrasında hamile kalabilirler.
Kapalı ameliyat gebe kalma süresini kısaltıyor mu?
Bu daha çok hastanın yaşantısı ile ilgili ama burada bahsettiğimiz şey rahimin iyileşmesidir. Rahimin iyileşmesi açık cerrahide de kapalı cerrahide de benzer şekilde oluyor.
Robotik cerrahi için eğitim de veriyorsunuz biraz bundan bahsedebilir misiniz?
Kadın sağlığı açısından önemli olan bu tekniğin Türkiye’de yaygınlaşması gerektiğini düşünüyoruz. Bizim istediğimiz Türkiye’nin her bölgesinde bu teknik uygulansın ve mümkün olduğunca fazla sayıda kadın bundan faydalansın. Tabi devletimizin bu tür sistemleri her yere kurması lazım tabi ki hekimimizin de bu tür sistemleri bilmesi lazım. Özellikle kadın doğum uzmanları, asistanlık zamanında bu eğitimi alamamışsa ya da aldıkları eğitim yeterli değilse bu uzmanlara Türkiye’de bu eğitimi alma imkânı sunuyor.
Eğitim programları için talep durumu nedir?
Bu eğitimi almak için meslektaşlarımız yurtdışına gitmek zorunda kalıyorlardı. Çünkü yurt içinde bir eğitim programı yoktu. Bizde 2008 yılında böyle bir program oluşturduk ve bu programlara inanılmaz bir başvuru oldu. 2018 yılına kadar da eğitimlerimiz dolu.
Erken yaşta yumurtalık yaşlanması var ise tüp bebek yöntemine mi başvurması gerekir?
Eğer bir kadın gebe kalmak istiyorsa ve yumurtalık yaşlanması var ise burada çok hızlı davranmak gerekiyor çünkü her geçen gün yumurtalıklar fonksiyonlarını yitiyor. Dolayısıyla hemen çocuk sahibi olmak için tüp bebek teknolojisi şu an için en kestirme yol. Tabi ki yumurtanız var ise tüp bebek yapılabilir, yumurtanız yoksa yine tüp bebek yapılamayacaktır. Dolayısıyla hızlı şekilde tüp bebek tedavisine hazırlanması uygun olur.